Otomobillerden; motor hacmi, kullanım amacı, motor tipi ve satış bedeli gibi çeşitli kriterlere göre değişen oranlarda Özel Tüketim Vergisi alınır. Ancak Türkiye Cumhuriyeti, engelliler için ÖTV muafiyeti uygulayıp araçlara kolayca erişebilmelerine yardımcı olmayı hedefliyor. Bu kapsamda da “Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Tebliği” dikkate alınıyor. Tebliğe göre 2022 yılında engelliler, 450.500 TL’ye kadar olan araçları ÖTV muafiyeti ile satın alabilir.
Engelliler ÖTV Muafiyeti ile Nasıl Araç Alır?
ÖTV muafiyeti ile araç alınabilmesi için engelli bireylerin, engelli sağlık kurulu raporuna sahip olması gerekir. Ancak bu raporlarda aranan bazı şartlar bulunur. Ayrıca engelli birey aracı kendisi kullanacaksa farklı, başkaları kullanacaksa farklı şartlar aranır.
Engelli raporunun açıklama kısmında kişinin araç kullanmasına engel olan durumlar bulunduğu belirtilmelidir. Genellikle raporda, kişinin araç kullanabilmesi için otomatik vitese veya tertibata ihtiyaç duyduğu belirtilir. Bu tip bir rapora sahip olan engelli bireyler, araç kullanabileceğini belirten sürücü belgesine de sahip olması durumunda ÖTV muafiyetinden yararlanabilir. Genellikle alt veya üst ekstremite engeli bulunan kişiler bu gruba dahildir.
Aracı kendisi kullanamayacak olan, %90 ve üzeri engel durumuna sahip engelliler için de ÖTV muafiyeti söz konusudur. Ancak bu gruba dahil olan engelliler için süreç, aracı kendisi kullanacak olan engellilere göre biraz daha farklıdır. Genellikle görme engelliler, zihinsel engelliler ve süreğen rahatsızlıklara sahip olan kişiler bu gruba dahildir.
Araç Alınırken İstenen Belgeler Nelerdir?
ÖTV muafiyeti ile engellilerin araç alabilmesi için istenen belgeler, engellinin aracı kendisinin kullanıp kullanmayacağına göre değişiklik gösterir.
%90’dan az engeli bulunup ortopedik engelli sınıfında yer alan kişiler araç alacaksa aşağıda yer alan belgeleri temin etmelidir:
- Araç kullanabileceğine dair sürücü belgesi
- Kullanması gereken teçhizatın açıklama kısmında belirtildiği engelli sağlık kurulu raporun orijinali ve noter tarafından çoğaltılıp “Aslı gibidir” ibaresi eklenmiş iki adet kopyası
- Kimlik fotokopisi
Aracı kendisi yerine bir başkası kullanacak olan %90 ve üzeri engelli bireylerin ise aşağıda yer alan belgeleri temin etmeleri gerekir: %90 ve üzeri engel oranına sahip olduğu belirtilen raporun orijinali ve noter tarafından çoğaltılıp “Aslı gibidir” ibaresi eklenmiş iki adet kopyası. Rapor sahibi olan kişi zihinsel engelli ise mahkemeye başvurup vasi kararı çıkarılması ve buna ek olarak mahkemeye araç alım dilekçesi verilip karar çıkarılması gerekir. Velayet çıkarılmışsa ek karar çıkarılmasına gerek yoktur. Kimlik fotokopisiVekalet veya vasi kararı varsa bu belgelerin orijinalleri Gerekli müracaatları yapıp belgeleri aldıktan sonra en yakın Honda showroom’una gidip ÖTV muafiyetinden yararlanabileceğiniz araçları inceleyebilirsiniz. İncelediğiniz ve beğendiğiniz araç için noter üzerinden vekalet vererek de dilediğiniz aracı kolayca satın alabilirsiniz.
ÖTV Muafiyetinden Yararlanmak İçin Engelli Raporu Nasıl Çıkarılır?
ÖTV muafiyetinden yararlanarak otomobil alabilmek için devlet hastanelerine başvurulması ve engelli sağlık kurulu raporu çıkarmak için randevu alınması yeterlidir. Bu talebe istinaden bir gün ve saat belirlenir. Engelli birey burada birden fazla doktor tarafından muayene edilir, tetkikler yapılır ve rapor oluşturulur. Bu noktada raporun süresine ve açıklamalarına dikkat edilmesi gerekir. Raporlar üzerinde “Sürekli”, “Süresiz” veya “Süreli” ibareleri yer alır. “Sürekli” veya “Süresiz” ibarelerine yer verilmiş olan belgelerle herhangi bir sorun yaşanmadan araç alınabilir. Ancak “Süreli” olarak belirtilen ve raporun çıktığı günden itibaren süre kısıtlamasına tabi olan raporlarda, sürenin dolması durumunda araç alımında ÖTV muafiyetinden yararlanılamaz. Bu nedenle ÖTV muafiyetinden yararlanmak isteyen süreli rapora sahip engellilerin, tarihlere dikkat etmesi gerekir. Bir diğer husus olan açıklamalar ise oldukça önemlidir. Engelli sağlık kurulu raporları, çalışma gibi birçok farklı nedenle alınabildiği için araç alımında kullanılacağı özellikle belirtilmelidir. Böylece açıklama kısmında bulunması gereken “Tertibatla araç kullanabilir” gibi ifadeler ile tertibatların kodları yazılır.
Engelli Raporunda Engel Oranı Nasıl Hesaplanır?
Kişilerin hayatlarını idame konusunda sorun yaşamasına neden olan süreğen rahatsızlıkların ve uzuvlarında herhangi bir nedenle oluşan kayıpların tamamı engelli raporuna dahil edilip engel oranına katılır. Engel oranına; görme kaybı, hipertansiyon, karaciğer yetmezliği gibi çok sayıda farklı konu eklenip özel cetveller ile hesaplama yapılır.
ÖTV Muafiyeti ile Alınan Araçlar İçin Hangi Tadilatlar Yapılır?
Komisyon ile belirlenen bazı tadilatlar yapılması gerekir. Örneğin sağ kol ile ilgili bir kısıtlılık söz konusu ise direksiyonun sağında kalan tuş ve kol gibi donanımları kullanmanızı sağlayan aletler, sol tarafa tertibatlar ile aktarılır. Böylece sol el yerinden kaldırılmadan silecek gibi donanımlar kullanılabilir. Tüm bu tertibatlar ehliyet alınırken kodlar ile belirtilir ve araçta buna uygun olarak tadilat yaptırılır. Tadilatların boyutuna ve şekline göre bu işlemin süresi uzayıp kısalabilir. Bu nedenle tadilat süresi ile ilgili kesin bir tarih verilemese de Türkiye’nin hemen her bölgesinde tadilat işlemleri kolayca yaptırılabilir.
ÖTV Muafiyeti ile Alınan Araçları Kimler Kullanabilir?
ÖTV muafiyeti ile alınan araç, engelli birey tarafından kullanılıyorsa kişinin kendisine ek olarak 3. dereceye kadar akrabalarının da kullanım hakkı bulunur. %90 ve üzeri bir rapor ile ÖTV muafiyetinden yararlanılarak bir araç alındıysa da herhangi bir kişi aracı kullanabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, sigorta ile ilgilidir. Bazı durumlarda sigorta şirketleri, kasko ve Zorunlu Trafik Sigortası poliçelerinde belirlenen teminatları devre dışı bırakabilir. Bu nedenle araç alındıktan sonra kasko ve Zorunlu Trafik Sigortası poliçeleri için sigorta şirketlerine başvurduğunuz zaman mutlaka poliçe detayı öğrenilmelidir. Son olarak aracın ruhsatında, “araç üzerindeki hak ve menfaati bulunanlar” şeklinde bir kısıtlama bulunur. Burada herhangi bir ibare yer almıyorsa aracı herkes kullanabilir.
Akrabalık Dereceleri Nasıl Öğrenilir?
ÖTV muafiyetiyle alınan ve engelli bireyin kendisinin kullandığı araçlar, 3. dereceye kadar yakın akrabalar tarafından kullanılabilir. Türk Medeni Kanunu tarafından belirlenen akrabalık dereceleri, akrabaları birbirine bağlayan doğumlara göre belli olur. Buna göre derecelerine göre akrabalar şöyle sıralanır: Birinci derece akrabalar: Anne, baba, eş ve çocuklar İkinci derece akrabalar: Dede, nine, torun, kardeş Üçüncü derece akrabalar: Yeğen, amca, dayı, hala, teyze Evli olan bir kişinin, -kan bağı olmasa bile- eşinin aynı akrabaları ikinci derece akrabalar listesine dahil edilir. Yani bir kişinin eşinin 1, 2 ve 3. derece akrabaları da kişinin kendi akrabaları ile aynı sınıfta kabul edilir.
ÖTV Muafiyeti ile Alınan Araçların Satış Nasıl Gerçekleştirilir?
ÖTV muafiyeti ile alınan araçlar, satın alındıkları tarihten itibaren 5 yıl boyunca satılamazlar. Satışın gerçekleştirilmesi gerekiyorsa vergi dairesine başvurulması ve aracın ÖTV’sinin hesaplanıp ödenmesi gerekir. Bu işlem gerçekleştirildikten sonra aracın satışına herhangi bir engel yoktur. Bunun dışında aracın alımından itibaren 5 yıl geçmişse araç herhangi bir kısıtlama veya özel bir vergi ödemesi yapılmadan satılabilir. Son olarak engelliler için tanınan ÖTV muafiyeti ile araç alım hakkı her 5 yılda bir güncellenir. Yani 5 yılda bir ÖTV muafiyeti ile kolayca araç alımı yapılabilir.
Engelli Araçların Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) Muafiyeti
Engellilere, araç alırken uygulanan ÖTV muafiyeti gibi satın alımdan sonra ödenen Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde de muafiyet uygulanır. Engellilere ait araçlar için vergi daireleri tarafından MTV talep edilmez. Bu işlem için engelli bireylerin kendilerine en yakın vergi dairesine gidip başvuruda bulunması gerekir.
Engelli Ehliyeti Nasıl Alınır?
2016 yılında yapılan düzenlemeye kadar engelli sürücülere H sınıfı adı verilen özel bir sürücü belgesi veriliyordu. Ancak 2016 yılında yapılan düzenleme ile “B sınıfı ve engelli” ibareli yeni ehliyetler verilmeye başlandı.18 yaşına giren engelli bireyler, kısıtlı oldukları hareket ve durumlara uygun kodların belirtildiği engelli sağlık kurulu raporunu çıkardıktan sonra engelli ehliyeti alabilir. Bunun dışında herhangi özel bir şart aranmaz. Engelli bireyler, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış herhangi bir sürücü kursunu bitirdikten sonra yazılı sınava girerler. Yazılı sınavı tamamlayan engelli sürücü adayları, kısıtlı oldukları hareket ve durumlara özel olarak tertibatları eklenmiş araçlarla uygulamalı sınava dahil olurlar. Bu sınavı geçmeleri durumunda da ehliyet almaya hak kazanırlar.
Sonradan Engelli Olanlar Eski Ehliyetlerini Kullanabilir mi?
B sınıfı ehliyeti bulunan ve sonradan engelli olan kişiler, hastanelere başvurarak kodlarının rapora tanımlanmasını sağlayabilir. Ardından kodların yazılı olduğu raporlarla nüfus dairesine başvurup ehliyetin kodlara uygun olarak güncellenmesi gerekir. Kodlara uygun olarak güncelleme yapıldıktan kişi, uygun tertibatlı aracı ÖTV muafiyetiyle alıp kullanabilir.
Engel Gruplarına Göre Ehliyet Alma Süreci Nasıl İşler?
Ehliyet alma süreci tüm sürücüler için aynıdır. Fakat engeli nedeniyle aracı tertibat ile kullanması gereken ortopedik engelliler için tertibat sağlandığı gibi konuşma engeli bulunan kişiler için de işaret dili sertifikasına sahip kişiler tarafından sınavlar gerçekleştirilir.
Engelli Araçlarının Otopark Ücretleri Nasıl Hesaplanır?
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından halka açık olarak sunulan otoparklardan yararlanmak isteyen engelliler, kayıt yaptırmaları durumunda birçok noktada ücretsiz veya indirimli olarak hizmetten yararlanırlar. Örneğin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bir iştiraki olan İSPARK’a başvuruda bulunulması durumunda engelli sürücüler otoparklardan gün içerisinde belirli bir süre için ücretsiz olarak yararlanabilir.